Określenie komornik zazwyczaj kojarzy nam się tylko z jednym – zajęciem majątku przez długi. Tymczasem okazuje się, że do ustawowych zadań komornika należy o wiele więcej działań podejmowanych na rzecz wierzyciela lub sądu. Zastanówmy się zatem, co wchodzi w zakres tych zadań oraz jakie prawa i obowiązki ma osoba zajmująca stanowisko funkcjonariusza publicznego, jakim jest komornik.
Kim jest komornik?
Komornik sądowy to przedstawiciel władzy publicznej posiadający własne kompetencje. Jest to zawód zaufania publicznego. Komornik działa przy Sądzie Rejonowym i jest gwarantem wykonalności wyroków sądowych. Oznacza to, że wszelkie sądowe wyroki dotyczące na przykład roszczeń czy zabezpieczeń pieniężnych czy niepieniężnych powinny być wykonywane właśnie przez komornika sądowego. Przy wykonywaniu swoich obowiązków komornik kieruje się więc przede wszystkim obowiązującymi w Rzeczpospolitej Polskiej przepisami, a ich rażące bądź uporczywe naruszenie może się skończyć nawet odwołaniem komornika z zajmowanego przez niego stanowiska. Do wykonywania czynności upoważnia komornika specjalny identyfikator wydawany przez Krajową Radę Komorniczą. Identyfikator taki zawiera zdjęcie komornika, jego imię i nazwisko, a także określenie pełnionej przez niego funkcji i oznaczenie sądu, przy którym działa.
Ustawowe zadania komornika
Zadania przydzielone komornikowi nie są jedynie jego inicjatywą, ale zostały wyraźnie określone przez przepisy. Na przykład zgodnie z Ustawą z dnia 22 marca 2018 r. o komornikach sądowych do zadań komornika należy:
- wykonywanie orzeczeń sądowych w sprawach o roszczenia pieniężne i niepieniężne (np. opróżnienie lokalu, eksmisję czy wydanie nieruchomości) oraz zabezpieczenie roszczeń, w tym europejskich nakazów zabezpieczania na rachunku bankowym;
- wykonywanie innych tytułów wykonawczych oraz tytułów egzekucyjnych, wydawanych na podstawie odrębnych przepisów;
- sporządzanie protokołów stanu faktycznego przed wszczęciem postępowania sądowego lub przed wydaniem orzeczenia;
- osobiste doręczanie adresatowi zawiadomień i innych dokumentów sądowych za potwierdzeniem odbioru i oznaczeniem daty (na zlecenie sądu bądź wniosek powoda);
- sprawowanie urzędowego nadzoru nad dobrowolnymi publicznymi licytacjami, z przybiciem najniższej bądź najwyższej oferty (na wniosek organizatora licytacji);
- odnajdywanie oraz egzekwowanie majątku dłużników (na zlecenie wierzyciela);
- weryfikowanie istnienia treści tytułów wykonawczych wydanych w postępowaniach elektronicznych;
- zabezpieczanie spadku i sporządzanie spisu inwentarza po spadkodawcy.
Poza tymi zadaniami i obowiązkami komornika ma on także pewne przywileje usprawniające jego skuteczną pracę. Między innymi różnego rodzaju organy administracji publicznej, urzędy skarbowe, banki, spółdzielnie mieszkaniowe czy kasy oszczędnościowo-kredytowe i inne instytucje mają obowiązek udzielić komornikowi informacji niezbędnych do przeprowadzenia postępowania egzekucyjnego na jego pisemne żądanie. Komornik bardzo często współpracuje też z podmiotami takimi jak: ZUS, EPU (Elektroniczne Postępowanie Upominawcze), Elektroniczne Księgi Wieczyste, Centralna Ewidencja Pojazdów i Kierowców czy CEIDG (Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej). Widzimy więc wyraźnie, że uprawnienia, zadania i możliwości komornika są o wiele większe niż początkowo mogło nam się wydawać. Dodatkową istotną informacją jest fakt, że komornik także ponosi odpowiedzialność za swoje błędy czy niedociągnięcia – na przykład szkody wynikające z ujawnienia tajemnicy bankowej lub skarbowej i wykorzystania jej niezgodnie z przeznaczeniem.